Zakonom o finansiranju političkih stranaka propisano je da se političke stranke mogu finansirati iz budžeta BiH, entitetskih budžeta, kantonalnih budžeta i budžeta Brčko distrikta, te budžeta drugih jedinica lokalne uprave i samouprave što onim najvećim u Srpskoj i FBiH donosi milione maraka na godišnjem nivou, a račune "podebljavaju" i novcem iz drugih izvora. TEKST SE NASTAVLJA NAKON VIDEO OGLASA

Glasovima poslanika iz vladajuće koalicije okupljene oko SNSD-a usvojen je Zakon o finansiranju političkih organizacija kojim je regulisano da se finansiraju iz članarina, priloga pravnih i fizičkih lica, kao i, između ostalog, izdavačke djelatnosti.

Ključna promjena, u odnosu na ranija rješenja, jeste u tome da prestaje praksa finansiranja partija, koalicija, lista nezavisnih kandidata i nezavisnih kandidata iz budžeta Srpske te opština i gradova na osnovu čega se u njihove kase, samo iz republičkog budžeta, slilo oko 74 miliona KM od 2004. godine

Iz dok iz stranaka većine, koje su stale iza prijedloga, tvrde da je razlog za promjene stav većeg dijela javnosti u Republici Srpskoj da rad političkih organizacija ne treba da se finansira na teret građana, s druge strane kažu da je zanimljivo da je prijedlog upućen u proceduru nedugo poslije odluke koju je nametnuo Kristijan Šmit s pozicije visokog predstavnika.

Tema finansiranje partija, sa osvrtom na dio koji im pripada iz budžeta sa svih nivoa vlasti u BiH, vraćena je na dnevni red upravo poslije te odluke Šmita, kojeg Srpska ne priznaje za visokog predstavnika jer nije imenovan u skladu sa procedurama, da novac koji pripada SNSD-u i Ujedinjenoj Srpskoj preusmjeri u Centralnu banku BiH sve do momenta kada stranke "pokažu potpuno poštovanje Dejtonskog sporazuma".

Evidencije o uplatama iz budžeta, naime, vodi Centralna izborna komisija (CIK) BiH, a najnoviji presjek stanja uplata iz budžeta sa svih nivoa vlasti, pokazuje da su iz tih izvora parlamentarne stranke zaradile više od 22,3 miliona maraka samo u prošloj godini.

Najviše novca iz budžeta Republike lani je isplaćeno SNSD-u, a slijede ga PDP i SDS. Međutim, predstavnici opozicionih stranaka nisu glasali za predloženi zakon u Skupštini, a stav o budućim koracima nismo uspjeli da dobijemo u Klubu SDS-a dok je iz PDP-a poručeno da će reagovati.

- Sve što nam je na raspolaganju u okviru zakona ćemo iskoristiti - rekao je za "Glas Srpske" šef Kluba poslanika te partije Igor Crnadak. 

Dio javnosti godinama, s druge strane, upozorava da nije opravdano ni realno da toliko novca iz budžeta ide strankama. To ističe prvi čovjek Sindikata uprave Srpske Božo Marić, uz podsjećanje da su lani pokrenuli inicijativu za ukidanje finansiranja političkih stranaka iz budžeta, jer taj trošak ne treba da ide na leđa poreskih obveznika.

- Dovoljno je što finansiramo poslanike, od plata do svih privilegija, kao i ostale visoke zvaničnike. Ni sindikat niko ne plaća, a pregovaramo za sve radnike bez obzira da li su u sindikatu ili ne. Finansiramo se iz članarine onih koji su naši članovi. Svim strankama je iz budžeta dato oko 400 miliona i zaista smatram da smo za novac mogli daleko bolje uložiti tako da apsolutno pozdravljam usvajanje zakona bez obzira da li je rješenje bilo isprovocirano našom inicijativom, odlukom turiste Šmita ili nekog trećeg. To me ne interesuje - zaključio je Marić u izjavi za "Glas".

Predsjednik Foruma građana Tuzla i član Koalicije pod lupom Vehid Šehić navodi za "Glas" da entitetski zakoni o finansiranju političkih stranaka moraju biti u saglasnosti sa onim na nivou BiH.

- Donošenje ovog zakona se moglo naslutiti nakon odluke OHR-a. Vjerovatno će biti upućena apelacija Ustavnom sudu. Ne treba voditi inat politiku, već razmišljati da li je realno da ovolika sredstva idu strankama. Treba to smanjiti, ali i raspravljati  o činjenici da li poslanici i delegati zaslužuju da imaju plate kolike imaju – rekao je Šehić. 

Uporedni pregled budžetskih izdvajanja od 2004 - 2024. godine pokazuje da je oko 400 miliona KM dato za rad partija. Najviše stiže, ukupno gledajući, iz budžeta u BiH, a potom od članarina i priloga fizičkih lica.

Presjek uplata iz budžeta Srpske (podaci CIK-a)

Godina                           Republički nivo    lokalne zajednice

2024                                5                                        1,3

2023.                               4,6                                    1,5

2022.                               3,7                                    1,4

2021.                               3,7                                    1,4

2020.                               3,6                                    1,5

Iznosi po strankama (Podaci CIK-a o isplatama iz budžeta Srpske za 2024)

SNSD                                             1,48

SDS                                                0,71

PDP                                               0,47

SP                                                   0,33

Lista za pravdu i red                       0,28

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu i uključite se u našu Viber zajednicu.