Stranke se, naime, prilikom osnivanja upisuju u registar nadležnih sudova kojih je deset u FBiH, šest u Republici Srpskoj i jedan u Brčko distriktu, a ukoliko partije, s druge strane, duži period ne izvršavaju svoje zakonske obaveze, bivaju brisane sa spiska aktivnih političkih organizacija. TEKST SE NASTAVLJA NAKON VIDEO OGLASA

Politička organizacija, propisano je zakonima koji važe u BiH, prestaje da radi ako ne obavlja djelatnosti utvrđene Statutom u periodu dužem od jedne godine. Pomenutim entitetskim zakonima je propisano da okolnosti o tome utvrđuje sud i nakon toga političku organizaciju briše iz registra, a u distriktu, prema ranijim informacijama, zahtjev za brisanje političke organizacije podnosi javni tužilac.

Centralna izborna komisija (CIK) BiH, s druge strane, smatra da su za one stranke koje ne dostavljaju finansijske izvještaje propisane Zakonom o finansiranju stranaka i ne prijavljuju se za učešće na izborima za organe vlasti ispunjeni uslovi za brisanje iz registra po službenoj dužnosti. Posljednji presjek, kako su naveli za "Glas" u CIK-u, pokazuje da je posljednjeg dana 2024. godine, prema njihovim podacima, bilo aktivno 207 stranaka, uz opasku da je već u toku ove godine jedna brisana iz registra suda.

- Iz registra je od 2009. do 2025. godine brisano ukupno 226 političkih stranaka. Zbog neaktivnosti, a na prijedlog Centralne izborne komisije, brisano je 187 stranaka, a njih 39 je iz registra sudova brisano na zahtjev političke stranke - potvrdili su u CIK-u.

Najviše stranaka je, prema podacima iz dostupnih informacija, izbrisano tokom 2009. godine, odnosno njih 136. Među posljednjim koje su zvanično ugašene su i Partija ekonomske i socijalne pravde, Pokret za Prnjavor te Stranka deviznih štediša Republike Srpske, Građanska partija napretka te Slobodna Srpska.

Da se broj stranaka na domaćem terenu veoma često mijenja, pokazuju podaci u javnosti. Ipak dok s jedne strane gase, s druge strane osnivaju nove partije.

Jedan od razloga za to je, kako duže ponavljaju i iz Koalicije "Pod lupom" činjenica da je politika postala unosan posao i da mnogi, posebno u godinama pred izbore, u tome vide ili svoju samostalnu šansu ili da, kao svojevrsna ispomoć, poguraju veće stranke i odvuku dio glasova njihovih protivnika.

Drugi razlog je taj što je osnivanje stranke, formalno, prilično lak posao, jer je potreban određen broj potpisa i uplata administrativne takse za upis u registar.

U BiH, naime, ne postoji jedinstven zakon o političkim organizacijama ni jedinstveni i ujednačeni kriterijumi prema kojima se registruju političke stranke.

U FBiH političku organizaciju može osnovati najmanje 50 punoljetnih građana, u Republici Srpskoj njih najmanje 500, dok u Brčko distriktu BiH političku organizaciju može osnovati najmanje 300 punoljetnih građana.

Sva tri zakona sadrže odredbu prema kojoj svaki punoljetni građanin može pod jednakim uslovima, u skladu sa Statutom, postati član političke organizacije.

Predstavnik Strateškog odbora Koalicije "Pod lupom" i Foruma građana Tuzla Vehid Šehić ponavlja da je politika kod nas najunosnije zanimanje i da je mnogo onih koji žele da uđu u vlast, ne da bi nešto mijenjali u zemlji, nego da bi se materijalno obezbijedili.

Smatra i da nije dovoljno samo brisati stranke iz registra, već treba i sankcionisati odgovorne osobe, jer se dešava da bude zabranjen rad partije zbog uočenih nepravilnosti, a zatim isti ljudi formiraju drugu stranku.

Dugovi

Evidencije CIK-a, kako je nedavno objavio "Glas Srpske", pokazuju da dug stranaka, po osnovu kazni zbog kršenja zakona, dostiže pola miliona KM i da u toj instituciji ne kriju da dio potraživanja i neće uspjeti naplati.

Nenaplativo je oko 200.000 KM zbog ugašenih računa i brisanja političke stranke iz registra.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu i uključite se u našu Viber zajednicu.